در صنعت اندازه گیری از وسایل متعددی استفاده میشود که هر کدام از این ابزارها کارایی متفاوتی دارند و برای امور مختلفی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
ساعت اندیکاتور
ساعت اندازه گیری و ساعت اندیکاتور یکی از پرمصرف ابزار ها در صنعت اندازه گیری دقیق و تجهیزات میباشد که برای تمام مراحل ماشینکاری تراشکاری یا فرز کاری به کار برده میشود و در انواع مختلف ساعت شیطانکی ،ساعت اندیکاتور ساعتی یا ساعت اندیکاتور عقربه ای و ساعت اندیکاتور دیجیتال که در بازار موجود است.
کاربرد ساعت اندیکاتور
میدانیم که از ساعت اندیکاتور برای اندازه گیری در ماشینکاری و تراشکاری استفاده میکنند. برای اندازه گیری اختلاف سطح یک یا دو قطعه، یا برای کوپل کردن و هم راستا کردن دو شفت و قطعه برای اندازه گیری و سنتر کردن قطعه غیر گرد روی چهار نظام تراش و یا برای سنجش تخت و تراز بودن قطعه بسته شده روی گیره و یا سطح کار گیره دستگاه فرز به کار برده میشود.که از مهمترین وظایف ساعت اندیکاتور کالیبره کردن و تست دقت دستگاه های تراش و فرز است که چند وقت یک بار برای تنظیم و کالیبره کردن دستگاه از آن استفاده خواهد شد.
در ساعتهای اندیکاتور دیجیتال نمایش اندازه از طریق نمایشگر دیجیتال انجام شده و در ساعتهای اندیکاتور عقربهای نمایش اندازه اثر یک صفحه مدرج قابل خواندن است صورت میگیرد و در ساعت های اندازه گیری عقربه ای عقربه نمایشگر از طریق چرخ دنده به حرکت درآمده و اندازه گیری انجام میشود.
تفاوت ساعت اندیکاتور و ساعت شیطانکی:
یکی از انواع ساعت های اندازه گیری ساعت شیطانکی است که برای هم راستا کردن دو قطعه ، برای نصب شفت یا کوپلینگ موتور و برای تراز کردن و سنجش اختلاف دو سطح قطعه از این نوع ساعت استفاده خواهد شد.
باید گفت تنها تفاوت ساعت شیطانکی با ساعت های اندیکاتور نوع میله پر آب آنها است که در ساعت اندیکاتور میله اندازه گیری به صورت عمودی بالا و پایین رفته و ولی در ساعت شیطانکی میله اندازه گیری به صورت حرکت شعاعی بوده که برای استفاده در بعضی از موارد که به دقت بیشتری نیاز است به کار گرفته خواهد شد.
دامنه اندازه گیری :
اندازهگیری ساعتهای شیطانکی یا ساعتهای اندیکاتور از بازه صفر تا بیست و در بازه های بیشتر یعنی حدود صفر تا صد میلی متر هم وجود خواهد داشت.
واحد اندازه گیری این ساعت متریک که بر اساس میلی متر است و واحد آمپریال که بر اساس اینچ اندازه گیری میکنند وجود دارند که به انها واحد های میلی متری و اینچی خواهند گفت.
دقت اندازه گیری:
برای انتخاب ساعت اندیکاتور یا شیطانکی یکی از عوامل مهم دقت ساعت است. دقت مورد نیاز در تولید قطعات یا نصب قطعات یک دستگاه یک موضوع مهم خواهد بود. دقت ساعتهای شیطانکی یا ساعت اندیکاتور از ۰.۰۰۱ میلی متر در ساعت شروع میشود.
نوع نمایش ساعت:
یکی از موارد دیگر برای انتخاب و خرید ساعت اندیکاتور نوع نمایش ساعت است که در دو نوع دیجیتال و عقربه ای موجود بوده که معمولاً ساعت های اندیکاتور دیجیتال از دقت بیشتری برخوردار هستند و خواندن و کاربرد ساعت اندیکاتور دیجیتال بسیار راحت تر از نوع عقربه ای خواهد بود اما باید گفت که ماشینکاران یا تراشکاران بیشتر از ساعت اندیکاتور ساعتی در کار خود استفاده میکنند.
کولیس
یکی از ابزار های کوچک مهندسی کولیس است که برای اندازه گیری قطر و طول داخلی قطر و طول خارجی و عمق قطعات به صورت دقیق استفاده میشود کولیس در علوم مهندسی و پزشکی دارای کاربردهای بسیاری خواهد بود به همین دلیل است که از جنس فولاد ضد زنگ ساخته تا استحکام کافی و توانایی به کارگیری در شرایط مختلف آب و هوایی را داشته باشد دقت اندازه گیری کولیس های مدرن به صدم میلیمتر و یا ده هزارم اینچ خواهد رسید.
انواع کولیس:
کولیس هم مانند دیگر ابزارها دارای انواع مختلفی بوده کولیس ها دارای سه مدل رایج هستند مانند کولیس ورنیه ساده، کولیس عقربه ای ساعتی، کولیس دیجیتال.
تمامی کولیس ها از لحاظ عملکرد مانند هم هستند و در خواندن مقادیر با یکدیگر متفاوت اند این کولیس ها شامل یک خط کش دارای دهانه ثابت و یک دهانه متحرک که دارای یک نشانگر بوده میباشند.
کاربرد کولیس:
کولیس با توجه به عمر مفید، قیمت مناسب ،کاربری آسان و در دسترس بودن به صورت متداول استفاده میشود. میزهای چوبی که از آنها در منزل یا محل کار استفاده میشود بدون وجود کولیس بسیار پرهزینه و نامتقارن هستند. کولیس در کارگاه های نجاری این قابلیت را میدهد که تا یک دهم میلیمتر تغییر را به وجود بیاورد و همچنین موسسات آموزشی و دانشگاه ها به وسیله این ابزار ها انواع اندازه گیری برای دانشجویان انجام خواهد شد.
در آزمایشات علمی که عوامل آزمایشگاهی شاید در ابعاد جسمی اثر بگذارند از کولیس برای اندازه گیری استفاده میکنند.
در صنعت ساخت ابزارهای پزشکی که کوچک یا بزرگ بودن میلیمتری ابزار شاید آسیب جسمانی وارد کند از کولیس برای اندازه گیری های بسیار دقیق استفاده میکنند.
از کولیس برای قطعات یدکی به دلیل اینکه تمامی خودرو ها در یک مراحل مشخصی تولید میشوند و باید ابعاد یکسانی داشته باشند از این وسیله برای اندازه گیری استفاده میکنند.
میکرومتر
میکرومتریا ریز سنج برای اندازهگیری داخلی وخارجی ارتفاع ،ضخامت ورق ها، قطر سیمها وشیارها ،قطر پیچ و مهرهها چرخدندهها با دقت بسیار بالا استفاده میشود. میکرومترها از نظر سیستم اندازه گیری مانند کولیس خواهند بود.
علت ساخت میکرمتر:
- سرعت اندازه گیری بسیار افزایش پیدا میکند.
- دقت اندازه گیری بالا میرود.
- هزینه کمتری برای خرید پرداخت میشود.
تراز
یک ابزار اندازه گیری برای تشخیص افقی یا عمودی بودن سطح از آن استفاده میشود. تراز دارای انواع مختلفی است که بیشتر نجارها ،سنگتراشان ،بناها ،نقشه بردارها ،عکاسان و فیلمبرداران از آن استفاده میکنند.
بسیاری از تلفنهای همراه مجهز به تراز بوده که با استفاده از شتاب سنج گوشی کار میکنند.
اجزاء تراز:
تراز های اولیه دارای استوانه شیشه ای با قوس بسیار کم و قطر داخلی ثابت در هر جهت بوده که این استوانه شیشه ای به طور ناکامل با مایع پر شده به طوری که حبابی در آن وجود دارد قوس اندک لوله به سمت بالا باعث شده که وسط کوله بالاترین نقطه ثابت بماند.