برقو چیست و چه کاربردی دارد؟

وقتی با مته اقدام به ایجاد سوراخ در قطعه یا وسیله ای میکنیم، این سوراخ یک دست و به قولی صاف و صیقلی نیست و ممکن است ناهمواری ها و برآمدگی هایی داشته باشد. از اینرو برای رفع این مشکل و پرداخت دقیق و صاف سوراخ ایجاد شده با مته از ابزار برقو استفاده میکنند.

 برقو ابزاری گرد و نوک تیز ساخته شده از جنس فولاد میباشد که لبه های آن آبکاری شده است تا سطحی سخت و بادوام داشته باشد و برای براده برداری به هنگام گرد یا بزرگ کردن سوراخ عالی عمل کند. لذا کسانی که به دنبال ایجاد سوراخ دقیق و صاف و صیقلی هستند، حتما میبایست از برقو استفاده کنند. همینطور ساختار طراحی برقو از سه بخش تشکیل یافته است که اعم از بدنه، دم و لبه های برنده آن میباشد.

به عبارت ساده تر برقوها معمولا ابزاری با سر مخروطی شکل هستند که برای صاف کردن یا بزرگتر کردن سوراخ ایجاد شده استفاده میشوند. برقوها، مته نیستند و برای ایجاد سوراخ استفاده نمی شوند. در عوض برای سوراخ کردن، صاف کردن و بزرگ کردن سوراخ مورد استفاده قرار میگیرند. همینطور از برقوها میتوان تقریبا در هر صنعتی از کار با ساخت فلز تا جواهر سازی و تراشکاری یا لوله کشی بهره برد. انها در شکل و اندازه های مختلف تولید میشوند و میتوان از آنها بر روی انواع متریال استفاده کرد.

عملکرد برقو چگونه است؟

برقو دارای یک یا چند دندانه است که لایه نازکی از فلز را از سطح ماشین کاری شده سوراخ جدا میکند. برقو عمدتا برای بهبود دقت ماشین کاری سوراخ و کاهش زبری سطح آن استفاده میشود. با اینحال برقوها فقط میتوانند مقدار بسیار کمی از مواد بین 0.005 تا 0.008 را حذف کنند. لذا نمیتوان از آن برای حذف مقادیر زیادی مواد استفاده کرد. مقدار ماده حذف شده نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای اینکه برقو به درستی کار کند، داشتن مقدار مناسب در سوراخ بسیار مهم است. اگر بیش از حد مجاز باشد، برقو برای اجرا مشکل پیدا میکند و سوراخ تغییر شکل میدهد. و اگر مقدار بسیار کم باشد، ساییده شده و کیفیت سوراخ پایینی ایجاد میکند. لبه برش برقو نیز برای افزایش عمر مفید باید سختی خاصی داشته باشد.

همچنین باید از چقرمگی خوبی برخوردار بوده و در استفاده معمولی خراب نشود. به علاوه اگر قطعه کار در هنگام برقو زدن محکم نگه نداشته شود، میتواند تولید صدا کند، پایان قطعه ضعیف شده و لبه برش کدر گردد. اصطکاک و گرمای شدید نیز میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در حین برقو زدن شود. به این معنی که روانکاری موثر نه تنها برای خنک کردن ابزار بلکه برای افزایش عمر برقو ضروری است. روانکاری همچنین سرعت برش را افزایش میدهد، زمان چرخه را کاهش داده و براده ها را از بین میبرد و به بهبود پایان قطعه کار نیز کمک می کند.

انواع برقو

 _برقوها با توجه به نحوه استفاده به دو دسته برقوی دستی و برقوی ماشینی تقسیم میشوند.برقو دستی همان گونه که از نامش مشخص است با نیروی دست کار میکنند.انتهای برقو دستی بصورت چهار پهلو است که برای قرار گرفتن در داخل دسته‌های مخصوصی مانند قلاویز است.سمت سر این برقو مخروطی است تا بتوانند آن را به سادگی به داخل سوراخ بفرستند. برقو دستی دقت بالایی دارند ؛برای کاری‌هایی که نیاز به دقت بالایی دارند از برقو دستی استفاده می‌کنند.

برقوهای ماشینی با نصب بر روی ماشین تراش یا مته استفاده میشوند. آنها دارای دنباله ای شبیه دنباله مته ها هستند که بر روی آنها سوراخی تعبیه شده تا در ابزارگیر پین خور سوار شوند.

_گیره ها بسته به شکل سوراخی که باز می شوند میتوانند گیره های استوانه ای یا مخروطی باشند.

_با توجه به جهت شیار تراشه، برقوها میتوانند شیار مستقیم یا شیار مارپیچ باشند.

_برقوها می توانند دارای ساقه های مستقیم یا ساقه های مخروطی باشند.

_برقوها می توانند از فولاد پرسرعت ساخته شوند یا دارای درج های کاربید سیمانی باشند.

با اینحال انواع مدل های برقو که هریک میتوانند در یکی از دسته بندی های اشاره شده در بالا قرار گیرند، اعم از برقوی توخالی، برقو گشادکن، برقوی خیاره دار، برقوی بازشو، برقوی تنظیم پذیر، برقوی ماشینی بازشو، برقوی دنباله دار، برقوی ماشینی گلبرگی، برقوی مخروطی مورس، برقوی مخروطی، برقوی ماشینی سنگین، برقوی جدار تراش، برقوی ماشینی خیاره دار می باشند.

تعداد دندانه و شیارهای دندانی برقوها

برقوها حطی به لحاظ دندانه و شیارهای دندانی متفاوت هستند. تعداد دندانه های برقو بر دقت برقو زدن، زبری سطح، فضای تراشه و استحکام دندانه تاثیر می گذارد. مقدار آن به طور کلی با توجه به قطر برقو و مواد قطعه کار تعیین می شود. وقتی قطر برقو بزرگتر باشد، میتوان تعداد بیشتری از دندانه ها را انتخاب کرد. هنگام ماشین کاری مواد انعطاف پذیر، تعداد دندانه ها باید کمتر باشد. هنگام پردازش مواد شکننده، تعداد بیشتری از دندانه ها ترجیح داده میشود. برای سهولت اندازه گیری قطر برقو، تعداد دندانه ها باید زوج باشد. برای سوراخ هایی با قطر ۸ تا ۴۰ میلی متر، تعداد دندانه ها به طور کلی ۴ تا ۸ تا است.